Nếu mụn thường xuyên xuất hiện ở cùng một khu vực trên khuôn mặt, vị trí đó có thể cung cấp manh mối về nguyên nhân và cách điều trị mụn. Ý tưởng này được gọi là acne face mapping (bản đồ mụn trên khuôn mặt).
Nhưng liệu bản đồ mụn có thực sự hữu ích? Hãy cùng tìm hiểu cách nó hoạt động và ý nghĩa của từng vị trí nổi mụn.
Acne Face Mapping là gì?
Bản đồ mụn trên khuôn mặt có nguồn gốc từ y học cổ truyền Trung Quốc. Theo đó, mỗi khu vực trên khuôn mặt được liên kết với một cơ quan cụ thể trong cơ thể và sức khỏe của cơ quan đó.
Ví dụ: vùng trán liên quan đến gan và hệ tiêu hóa, trong khi vùng cằm có liên quan đến hormone. Theo y học cổ truyền Trung Quốc, các vấn đề ở những cơ quan này có thể biểu hiện thành mụn ở khu vực tương ứng trên khuôn mặt.
Tuy nhiên, hiện tại chưa có nghiên cứu nào chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa mụn ở những khu vực cụ thể trên khuôn mặt và sức khỏe các cơ quan nội tạng, theo bác sĩ Helen He, đồng giám đốc Trung tâm Da liễu Mount Sinai-Clinique tại New York.
Dẫu vậy, vị trí mụn vẫn có thể cung cấp một số gợi ý về nguyên nhân tiềm ẩn gây mụn, bác sĩ He cho biết. Vì vậy, hãy gặp bác sĩ da liễu để có chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.
Nguyên nhân gây mụn là gì?
Mụn là tình trạng da phổ biến xảy ra khi các nang lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn (dầu tự nhiên của da) và tế bào chết. Nang lông bị tắc có thể bị viêm hoặc nhiễm trùng bởi vi khuẩn, dẫn đến sự hình thành mụn.
Nhiều yếu tố có thể gây ra mụn, theo bác sĩ Tyler Hollmig, Giám đốc Da liễu Laser và Thẩm mỹ tại Đại học Texas. Các yếu tố phổ biến bao gồm:
- Thay đổi hormone
- Một số loại thuốc
- Chế độ ăn uống
- Tuổi tác
- Căng thẳng
- Quần áo chật
Đôi khi, những yếu tố này cũng quyết định vị trí xuất hiện mụn.
Ý nghĩa của từng vị trí nổi mụn
1. Trán và đường viền tóc
Mụn xuất hiện quanh trán và vùng sát chân tóc thường do sản phẩm chăm sóc da hoặc tóc gây ra.
Các sản phẩm có thể bám trên tóc và tiếp xúc với da, gây bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn, đặc biệt nếu sản phẩm chứa dầu hoặc bạn sử dụng mũ, băng đô thường xuyên.
Cách khắc phục:
- Ngừng sử dụng sản phẩm gây mụn.
- Rửa sạch tóc thường xuyên.
- Sử dụng sản phẩm không chứa dầu.
2. Vùng T-Zone (trán, mũi, cằm)
Mụn ở vùng T-zone thường là mụn đầu trắng hoặc đầu đen, xảy ra khi lỗ chân lông bị bít tắc bởi dầu, vi khuẩn, và tế bào chết.
Vùng T-zone có lỗ chân lông lớn và tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, khiến khu vực này dễ bị mụn.
Cách khắc phục:
Sử dụng sản phẩm có chứa retinoid để làm sạch lỗ chân lông.
3. Quanh miệng và mũi
Mụn quanh miệng hoặc mũi thường bị nhầm lẫn với viêm da quanh miệng — một dạng phát ban đỏ do sản phẩm kích ứng da (như kem đánh răng hoặc thuốc bôi chứa corticosteroid).
Cách khắc phục:
- Sử dụng sản phẩm nhẹ dịu, không mùi.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để dùng kháng sinh hoặc điều trị phù hợp.
4. Má
Mụn ở má thường do vi khuẩn từ các vật dụng tiếp xúc với da như gối, điện thoại, hoặc cọ trang điểm.
Cách khắc phục:
- Thay vỏ gối thường xuyên.
- Vệ sinh điện thoại và dụng cụ trang điểm.
5. Đường viền hàm
Mụn ở đường viền hàm thường liên quan đến thay đổi hormone, xảy ra trong chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, hoặc dậy thì.
Cách khắc phục:
- Dùng thuốc bôi chứa tretinoin, benzoyl peroxide hoặc kháng sinh.
- Điều trị bằng thuốc tránh thai hoặc spironolactone (theo chỉ định bác sĩ).
6. Lưng
Mụn lưng thường do mồ hôi, quần áo chật, hoặc ga trải giường bẩn gây ra.
Cách khắc phục:
- Sử dụng sản phẩm trị mụn tại chỗ.
- Giữ vệ sinh cơ thể và thay đồ sạch sau khi đổ mồ hôi.
Kết luận
Acne face mapping giúp gợi ý nguyên nhân gây mụn thông qua vị trí của nó, nhưng không phải lúc nào cũng chính xác. Để có phương pháp điều trị phù hợp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu.
